Đọc bài viết này, chắc hẳn gia đình bạn cũng đã mắc phải hiện tượng màu trắng ngả vàng khi sơn cửa gỗ rồi đúng không, hiện tượng màu trắng ngả vàng sau một thời gian thực ra là hiện tượng tự nhiên của trái đất
Bạn có để ý không? cùng một thợ sơn cửa gỗ, sơn cùng một ngày, nhưng có cái cửa vẫn trắng như mới, có cái cửa lại ngả vàng như rất lâu năm rồi
Lý do tại sao, đó là do tia cực tím chiếu vào lâu ngày,hiện tượng này còn gọi là luật hỏa sắc.
Nếu 1 chiếc cửa gỗ sơn màu trắng chuẩn để trong bóng tối có thể giữ nguyên màu trắng đó sau hàng trăm năm sau
đã khi nào bạn tự hỏi tại sao lại có cầu vồng chưa? có vẻ như không liên quan gì đến chủ đề sơn cửa gỗ ngả vàng của chúng ta, nhưng thực tế 2 chuyện này liên quan mật thiết đến nhau
Vào năm 1671, Isaac Newton phát hiện ra rằng chùm ánh sáng trắng khi đi qua một lăng kính thì “đẻ ra” bảy chùm ánh sáng màu là đỏ, da cam, vàng, lục, lam, chàm và tím.
Vì vậy sau khi trời mưa, ánh sáng chiếu qua hơi nước sẽ tạo ra 7 màu, từ đó xuất hiện hiện tượng 7 sắc cầu vồng đó
Bảy chùm ánh sáng màu này sau khi đi qua một lăng kính lộn ngược thì lại được hợp nhất thành chùm ánh sáng trắng
Nói cách khác, theo luật cộng màu của ánh sáng thì trắng không phải là một màu mà là tổng hợp của tất cả các màu.
Nhưng theo luật trừ màu của các màu hóa chất như màu vẽ thì không thể tạo ra màu trắng từ bất kỳ tổ hợp nào trong 7 màu nói trên. Trộn tất cả các màu hóa chất này với nhau ta chỉ được một màu xỉn bẩn chứ không phải là màu trắng
Tổng cộng có 9 loại màu trắng:
1) trắng chì (lead white) hay trắng bạc (silver white) (PW1),
2) trắng kẽm (zinc white) (PW4),
3) trắng titanium (titanium white) (PW6),
4) trắng nền (foundation white),
5) trắng gốm (ceramic white),
6) trắng xà cừ (iridescent white hay pearl white),
7) trắng bất biến (permanent white),
8) trắng khô nhanh (quick drying white),
9) trắng lót nền nhanh (quick base white hay oil primer).
Đặc tính khác nhau của 9 loại màu trắng trên
1: Trắng chì
Trắng chì có độ phủ khá cao (opaque tức đục) nhờ có chừng 30% hydroxide chì Pb(OH)2, màu trắng ấm, có sắc long lanh gần như ngọc trai, khô nhanh, kết dính tốt. Trắng chì được trộn trong dầu tạo màng (như dầu lanh) tạo ra xà phòng chì, có ưu điểm làm sơn dẻo, dễ vẽ, khô nhanh, tạo ra màng dẻo dai, rất ít nứt. Vì thế trắng chì từng là màu không thể thiếu để bồi nền và vẽ lót từ khi sơn dầu được tái phát hiện tại châu Âu, và là màu trắng duy nhất được dùng cho tới thế kỷ XIX. Nhược điểm của trắng chì là rất độc, ngả đen khi gặp khí sufure (hydrogen sulfide H2S, mùi trứng thối)
2: Trắng Kẽm
bền vững với ánh sáng và không độc như trắng chì, nhưng một loạt nhược điểm khiến trắng kẽm chỉ nên được dùng làm màu láng. Trắng kẽm khô rất lâu, từ 6 tới 8 tháng, vì thế làm bẩn màu sắc, suy yếu màng film trên mặt tranh, khi khô tạo ra màng giòn dễ nứt, Trắng kẽm tinh khiết có sắc lạnh (ngả lam), độ phủ yếu
3: trắng titanium
Đây là màu trắng nhất và mạnh nhất trong toàn bộ lịch sử hội họa (phản quang 97.2% toàn bộ ánh sáng), có độ phủ cao nhất (gấp khoảng 6 lần trắng chì), và có sắc trắng trung tính, nằm giữa sắc ấm của trắng chì và sắc lạnh của trắng kẽm. Bột trắng titanium có độ phơi sáng tốt, ít bị ảnh hưởng bởi nhiệt độ, không ngả vàng theo thời gian, tuy trong dầu thì có ngả vàng chút ít do dầu ngả vàng. Ngày nay trắng titanium hầu như đã thâu tóm toàn bộ thị trường.
Trắng titanium khô chậm hơn trắng chì nhưng nhanh hơn trắng kẽm nhiều. Màng trắng titanium có thể trường tồn hàng thế kỷ nếu để trong tối, nhưng ở ngoài sáng trắng titanium cũng như tất cả các màu khác bị tia cực tím làm thoái hóa
4: Trắng nền
Trắng nền được dùng để lót nền và/hoặc vẽ lót (underpainting). Vì vậy trắng nền phải có độ phủ cao (đục), phải khô nhanh, và phải tạo được màng film dẻo dai. Trắng nền của hãng Holbein gổm trắng chì trộn với trắng titanium nghiền trong dầu lanh và dung môi dầu tây tinh khiết (spirit of petroleum) đảm bảo những yêu cầu này. Trắng nền này khô sau 2 ngày và được bán trong tube 110 ml. Trắng nền của hãng Winsor & Newton gồm trắng chì trộn trắng kẽm. Ngoài ra, do quy chế ngặt nghèo về hóa chất chứa chì tại châu Âu, Winsor & Newton hiện nay chỉ được phép bán trắng nền trong hộp sắt 250 ml. Dầu lanh giúp trắng chì khô nhanh, song ngả vàng. Vì thế trắng nền chỉ nên dùng để vẽ lót. Nếu dùng trắng chì cho các lớp bên trên, đặc biệt là lớp trên cùng, cần chọn loại trắng chì nghiền trong dầu thuốc phiện (poppy oil), lâu khô hơn, song không ngả vàng.
5: trắng gốm
được phát hiện năm 1982 tại Siberia. Tausonite rất hiếm, được dùng làm kim cương nhân tạo, các dụng cụ quang học đòi hỏi độ chính xác cao, trong kỹ nghệ gốm sứ, thiết bị điện tử. Màu trắng gốm trong sơn dầu là sản phẩm của hãng Holbein Artists’ Colors, gồm strontium titanate nghiền trong dầu thuốc phiện (poppy oil), có sắc lạnh, không đục bằng (độ phủ không cao bằng) trắng titanium nhưng đục hơn trắng kẽm.
6: Trắng xà cừ
được dùng rộng rãi trong sơn tráng bề mặt (như sơn xe hơi), đồ nhựa, in ấn, mỹ phẩm7. Trắng xà cừ trong sơn dầu là sản phẩm của hãng Winsor & Newton, gồm TCM nghiền trong dầu rum (safflower), bán đục, rất bền. Khi được dùng để láng, trắng xà cừ cho cảm giác óng ánh của kim loại.
7: Trắng bất biến
Trắng bất biến của hãng Holbein gồm trắng titanium trộn với barium sulfate (BaSO4 tổng hợp, ký hiệu: PW21) nghiền trong dầu thuốc phiện. Barium sulfate còn được gọi là blanc fixe (trắng cố định). Sự pha trộn này hạn chế được độ ngả vàng trong giai đoạn khô ban đầu, giảm độ nhuộm cao của trắng titanium, và tăng độ trong. Trắng bất biến có độ phủ tương đương trắng gốm, tức không mạnh như trắng titanium. Trong khi đó trắng bất biến của hãng Lefranc & Bourgeois (Pháp) lại là trắng titanium trộn với trắng kẽm.
8: Trắng Khô Nhanh
Đây là hỗn hợp của trắng titanium với calcium carbonate (phấn trắng) nghiền trong dầu thuốc phiện và nhựa alkyd. Vì có phấn nên đây là màu bán trong (semi-transparent). Nhựa alkyd tăng tốc độ khô, nên trắng này khô sau 2 ngày. Nhược điểm của tube trắng khô nhanh (của Matsuda) là để vài năm thì khô cứng như đá, trong khi các tube trắng không có alkyd để trên 15 năm vẫn mềm dẻo như mới.
9: Trắng lót nền nhanh
Đây là tên một dung dịch lỏng (trong hộp sắt 300 ml) do hãng Holbein sản xuất gồm trắng titanium hòa với nhựa alkyd trong dầu lanh và dầu tây, bán trong (semi-transparent), khô trong vòng 24 giờ, được dùng để bồi nền canvas sau khi đã dán canvas bằng keo da thỏ hoặc acrylic gesso
